Gramatyka – strata czasu czy podstawa nauki języków obcych?

Wiele osób narzeka, że musi się uczyć gramatyki. Jej nauka często kojarzona jest ze żmudnymi ćwiczeniami, których rozwiązywanie męczy i nudzi. Czasem jest ona znienawidzona do tego stopnia, że pojawiają się opinie, że nauka gramatyki nie ma sensu, lepiej skupić się na słówkach, bo to one ułatwiają komunikację. Rzeczywiście, znając świetnie gramatykę, mając jednocześnie mały zasób słów, możemy się dwoić i troić, ale nie przekażemy informacji. Czy warto jednak rezygnować zupełnie z gramatyki?

Według mnie zupełnie nie, ale to, w jakim stopniu zależy od jednej z najważniejszych rzeczy – celu. To, że cel jest ważny, chyba nie budzi wątpliwości. Jeśli założymy sobie, że uczymy się angielskiego tylko, aby móc swobodnie porozumieć się w podstawowych sytuacjach życiowych, nie musimy stawiać sobie nauki gramatyki za priorytet. Co innego, gdy chcemy mówić możliwie bezbłędnie – czy da się to zrobić bez zgłębienia gramatyki? Niewątpliwie znajdzie się ktoś, kto odpowie – no pewnie! I rzeczywiście, ile jest takich osób, które bez zupełnej znajomości języka, zamieszkały w jakimś kraju i nauczyły się języka bez książek, kursów, po prostu przebywając z ludźmi. Uczyły się trochę jak dzieci – osłuchując się z językiem, widząc, jakich słów i zwrotów używa się w danych sytuacjach i ucząc się na pamięć całych zdań, konstrukcji, z czasem łącząc wszystkie elementy ze sobą i tworząc swoje zdania. To taka bardzo „życiowa” metoda, jej efektywność wiąże się na pewno także z ogromnie silną motywacją – będąc w obcym kraju, nauka języka jest ważna, aby się odnaleźć.  Na tej metodzie bazuje także wiele szkół językowych, najwyraźniej więc, wiele osób się w niej odnajduje. Zawsze szczerze podziwiałam takich ludzi, bo ja jestem święcie przekonana, że – bez przynajmniej podstaw gramatyki – nie mogłabym się nauczyć języka :)

Wprawdzie uważam, że nauka konstrukcji i całych zwrotów jest bardzo dobrą formą nauki, dla mnie to jednak nie miałaby sensu, gdybym kompletnie nie miała pojęcia o gramatyce. Po prostu, nie lubię uczyć się czegoś czego nie rozumiem. Według mnie nauka gramatyki pozwala na zrozumienie „charakteru języka”. Każdy język jest inny, niepowtarzalny, wiążą się z nim inne emocje, odczucia. Składa się na to jego brzmienie, alfabet, którym jest zapisywany, ludzie, którzy nim mówią i właśnie gramatyka. Angielski nie ma przypadków, ale za to wiele czasów i konstrukcji. Jego gramatyka jest łatwa, jeśli chcemy nauczyć się podstaw, jednak Ci, którzy świetnie znają angielski, wiedzą najlepiej, ile trzeba włożyć pracy, żeby być mistrzem angielskiego. Z kolei gramatyka niemieckiego jest maksymalnie uporządkowana, uporządkowane są nawet reguły dotyczące wyjątków :) Pamiętam, że właśnie to uwielbiałam w niemieckim. Gramatyka albańska natomiast doskonale odzwierciedla pewien albański chaos. Wprawdzie deklinacja raczej nie sprawia problemów, odmiana czasowników ma jednak więcej wyjątków niż reguł, a nawet reguły można spotkać różne, w zależności, kto je podaje. Do tego tworzenie liczby mnogiej i rozbudowany system trybów (np. Albańczycy mają tryb życzący i tryb zdziwienia, przy okazji dodam, że Bułgarzy mają tryb nieświadka – specjalną formę czasową, wyrażającą, że przekazujemy wydarzenia, których świadkami nie byliśmy :)).

Ja więc nie umiem się obyć bez gramatyki. Jestem też z tych, którzy uwielbiają porządkować swoją wiedzę, robiąc wszelkie tabelki, spisy, listy. Mam koleżankę, która nie wyobraża sobie nauki języka, bez powtarzania w kółko ćwiczeń gramatycznych. Jak widać więc, klasyka często jest komuś potrzebna i się sprawdza :) To jednak nie przyniesie jeszcze sukcesu, to jedynie obycie z gramatyką, co innego używanie konstrukcji gramatycznych w tekście, w mowie, „zaznajamianie się z nimi” nie tylko w teorii. Jest na to kilka metod. Przedstawię Wam dwie, które wybrałam spośród siedmiu, zaprezentowanych przez Annę Szyszkowską-Butryn w świetnej książce „Jak szybko opanować język obcy?”. Kupiłam ją po przeczytaniu wielu dobrych opinii i nie zawiodłam się. Polecam ją wszystkim pasjonatom języków. Na pewno będę jeszcze podawała z niej przykłady i poświęcę oddzielny post, aby ją dokładnie opisać.

1. Gramatyka dla słoni

Metoda ta polega na nauce zwrotów gramatycznych poprzez tworzenie zabawnych historyjek. Jako przykład, autorka podaje następującą historię o różowych słoniach, w której zastosowano Present Simple i zwrot can’t even.

„Pink elephants live only seven days. They eat old radios and shrimps twice a day. A pink elephant is a special elephant. Does he drink? No, he doesn’t. Which creature doesn’t sleep and drink? A pink elephant. He is so pink that he can’t even drink and after eating old radios he is so weak that he can’t even sleep.”

Jak pisze Anna Szyszkowska-Butryn „Im bardziej absurdalna historia, tym lepiej zapamiętasz występujące w niej zwroty.”

2. Zapiski na marginesie

„Technika «zapisków na marginesie» polega na notowaniu na marginesie nazw czasów, które występują w tekście. Czasy te możesz dla ułatwienia podkreślać w zdaniu, a dopiero potem wypisywać. To idealny sposób nauki dla tych, którzy nie lubią się uczyć w sposób tradycyjny lub chcą się upewnić, czy potrafią poprawnie rozpoznawać i nazywać poszczególne czasy.”

Obie metody wydają mi się bardzo ciekawe i rozwijające, na pewno zacznę z nich korzystać, bo prawdę powiedziawszy, do tej pory nie korzystałam ze specjalnych metod na zgłębianie gramatyki.

Jestem ciekawa, jakie Wy macie podejście do gramatyki. I może ktoś podzieli się swoimi wypróbowanymi metodami na jej naukę? :)