Jaki to język? – język szwedzki

Po języku bułgarskim i norweskim, przyszła kolej na język szwedzki. Trzecią odsłonę cyklu Jaki to język? przygotowała Natalia, która prowadzi fantastycznego bloga Szwecjoblog. Jakim językiem jest rodzimy język ABBY? Odpowiedź znajdziecie w tym tekście.

Język szwedzki: Svenska språket

źródło

Szwedzki kucharz czyli jak (nie) brzmi język szwedzki

Szwedzki kucharz z „Mupetów” – chociaż na pewno nie zdałby żadnego egzaminu z języka szwedzkiego, to całkiem skutecznie udało mu się przekonać ludzi na całym świecie, że „hurdigurdi” czy  „bork” to słowa, które na co dzień można usłyszeć od Szwedów. Na przykład, kiedy smażą naleśniki.

Jak zatem brzmi naprawdę szwedzki kucharz podczas smażenia naleśników? Na przykład tak:

Szwedzki – fakty i liczby

Szacuje się, że językiem szwedzkim posługuje się na świecie około dziesięć milionów osób. Przede wszystkim są to oczywiście mieszkańcy Szwecji, ale także i Finlandii.

źródło

Szwedzki należy do grupy języków północnogermańskich, co oznacza, że jest bardzo blisko spokrewniony z duńskim i norweskim (po szwedzku można dogadać się także w pozostałych krajach skandynawskich - choć tak naprawdę porozumienie skandynawskie to temat na całkiem sporą dyskusję). Przynależność do grupy języków germańskich oznacza też w praktyce, że łatwiej uczyć się szwedzkiego, jeśli zna się angielski lub niemiecki. Mnie znajomość niemieckiego bardzo pomaga w nauce słówek, a angielski sprawił, że spotkania z gramatyką były przyjemniejsze.

Szwedzki wywodzi się historycznie z języka staronordyjskiego, który zapisywany był pismem runicznym. Dziś znakami charakterystycznymi dla alfabetu szwedzkiego są Å, Ä oraz Ö.

źródło

źródło

W szwedczyźnie zakochałam się od pierwszego „usłyszenia” chyba dzięki wyjątkowej „śpiewności” tego języka. Wynika to oczywiście ze specyficznej melodii szwedzkich zdań, ale także ze sposobu wymowy poszczególnych słów. Po pierwsze, samogłoski i spółgłoski szwedzkie mogą być długie lub krótkie. Po drugie, występują dwa rodzaje akcentu wyrazowego – tak zwany akutowy i grawisowy, przy czym ten drugi oznacza charakterystyczne wypowiadanie słów „z podskokiem”.

Kolejną „specjalnością” szwedzkiej wymowy jest dźwięk ɧ. Co tu dużo tłumaczyć, posłuchajcie sami:

http://www.youtube.com/watch?v=mIW7S_i2BqU&feature=youtu.be&t=17s

Szwedzki jest też relatywnie „łatwy”, chociażby przez to, że czasowniki nie odmieniają się przez osoby, istnieją tylko dwa rodzaje rzeczownika (ogólny en i nijaki ett) oraz tylko dwa przypadki (mianownik i dopełniacz). Polskich uczących się zaskakuje za to rozbudowany system określoności, zjawisko zupełnie obce w naszym ojczystym języku.

Język szwedzki a Szwedzi

Nie pojawiające się w słownikach słówko nja istnieje jednak swoim własnym życiem w codziennym języku gdzieś pomiędzy ja (tak) oraz nej (nie). Szwedzi odpowiadają nja, kiedy nie są czegoś pewni, kiedy w coś powątpiewają, ale też wtedy, kiedy tak naprawdę trudno im powiedzieć wprost „nie” z obawy, że zostanie to uznane za niegrzeczne.

Szwedzi często sami wymieniają pojęcie lagom jak coś nieprzetłumaczalnego. Lagom znaczy mniej więcej: „w sam raz”. Najsmaczniejsza kawa jest lagom mocna, najodpowiedniejsze mleko lagom tłuste, a prysznic najprzyjemniej brać w lagom ciepłej wodzie. Istnieje też powiedzenie „Lagom är bäst”, co można byłoby przetłumaczyć jako „Umiar jest najlepszy”. W demokratycznym społeczeństwie, dbającym o równouprawnienie, dobrze jest być lagom, nie być gorszym od innych, ale też nie wywyższać się.

Co do równouprawnienia – ostatnio dużo hałasu zrobiło się wokół małego słówka hen. W języku szwedzkim istnieje zaimek han – on oraz hon – ona. Niedawno przez kraj przetoczyła się debata nad próbami wprowadzenia „neutralnego płciowo” zaimka hen. Używałoby się go, by podkreślić, że dane zdanie może odnosić się zarówno do kobiet jak i mężczyzn oraz w odniesieniu do osób, które nie chcą definiować się płciowo.

źródło

Szwedzi bardzo często sobie dziękują, mówiąc Tack! lub Tack, tack! czy Tackar, tackar! W prostym dialogu w sklepie czy rozmowie telefonicznej grzecznościowe tack po prostu musi paść kilka razy z ust każdego z rozmówców.

Akcent muzyczny

W związku z niedawnym otwarciem muzeum zespołu ABBA w Sztokholmie oraz finałem Eurowizji w Malmö: „Waterloo” po szwedzku, z festiwalu z 1974.

A także utwór „Sverige” (Szwecja) zespołu Kent, o ile dobrze pamiętam – pierwsza piosenka po szwedzku, jaką usłyszałam:

Tack för uppmärksamheten!

N.